Στις μέρες μας όλο και πιο συχνά συναντάμε ζευγάρια τα οποία αν και βρίσκονται σε συναισθηματική διάσταση, επιλέγουν να παραμένουν στο ίδιο σπίτι και να συμβιώνουν για χάρη των παιδιών, για να μη χρειαστεί τα παιδιά να περάσουν τη διαδικασία ενός διαζυγίου και για να μη βιώσουν το τραύμα που προέρχεται από έναν χωρισμό. Πόση αλήθεια κρύβει αυτή η απόφαση;
Οι επιπτώσεις στα παιδιά
Τα παιδιά έχουν ανάγκη από την αγάπη και την υποστήριξη και των δύο γονέων. Η αλληλεπίδραση με κάθε γονέα ξεχωριστά έχει διαφορετικά αλλά πάντοτε θετικά αποτελέσματα για την ψυχολογία και την ανάπτυξη ενός παιδιού. Περισσότερο όμως από αυτό, τα παιδιά έχουν ανάγκη από ένα σταθερό περιβάλλον ασφάλειας και ειλικρίνειας. Το “μένουμε μαζί για τα παιδιά” δεν μπορεί να έχει κανένα αποτέλεσμα αν δεν συνοδεύεται από την αντίστοιχη συναισθηματική διάθεση και τα αμφότερα θετικά συναισθήματα. Γονείς οι οποίοι δεν επιθυμούν να είναι μαζί και έχουν αρνητικά συναισθήματα ο ένας για τον άλλο, αλλά παρόλα αυτά συμβιώνουν, μπορούν να οδηγήσουν σε περισσότερες αρνητικές συνέπειες για το παιδί τους από αυτούς οι οποίοι τελικά χωρίζουν.
Αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τα πάντα και κυρίως όσα δεν λέγονται. Αντιλαμβάνονται το συναίσθημα που υπάρχει πίσω από κάθε συμπεριφορά ή λέξη των γονέων. Αυτό σημαίνει ότι δύσκολα μπορούμε να τα ξεγελάσουμε. Όταν οι δύο γονείς, συμβιώνουν με μοναδικό κίνητρο την ύπαρξη των παιδιών, αυτό είναι κάτι που τα ίδια τα παιδιά τα μπερδεύει. Διότι αφενός αντιλαμβάνονται τη διατάραξη στην ισορροπία της οικογένειας βιώνοντας έντονη ανασφάλεια και φόβο, αφετέρου προσλαμβάνουν ένα πρότυπο οικογένειας και ανθρωπίνων σχέσεων οι οποίες είναι δυσλειτουργικές και όχι αληθινές. Τι επιλογές θα κάνουν άραγε τα ίδια όταν ως ενήλικες κληθούν να δημιουργήσουν τις δικές τους σχέσεις; Όταν δε η διαβίωση συνοδεύεται από εντάσεις, τότε τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα για την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του παιδιού. Ένα περιβάλλον βίας (συναισθηματικής ή σωματικής) γεμάτο καβγάδες και δυσλειτουργική επικοινωνία ισοδυναμεί με κακοποίηση και οδηγεί σε ολέθριες συνέπειες για την ψυχολογία του.
Από την άλλη αρκετά παιδιά μεγαλώνοντας και κατανοώντας καλύτερα όσα συμβαίνουν μέσα στην οικογένεια τους, αναπτύσσουν ενοχές, διότι αντιλαμβάνονται τις πράξεις των γονέων ως “θυσία” για χάρη τους. “Η μαμά μου θυσιάστηκε για εμένα, για να μη μεγαλώσω χωρίς τον πατέρα μου” ή “ο μπαμπάς αφιέρωσε τη ζωή του σε εμένα και τα αδέρφια μου χωρίς να είναι ευτυχισμένος με την μητέρα μου”. Η έννοια της θυσίας οδηγεί στην αίσθηση της υποχρέωσης απέναντι στους γονείς και κατ επέκταση στην ανάγκη ανταπόδοσης, κάτι το οποίο παρεμποδίζει το παιδί να αυτονομηθεί και να απομακρυνθεί από την οικογένεια του.
Τα παιδιά δικαιολογία ή πραγματικότητα;
Αν και η παρουσία των παιδιών φαντάζει μια λογική δικαιολογία, ωστόσο τις περισσότερες φορές είναι η δυσκολία των ίδιων των γονέων να αποχωριστούν ο ένας τον άλλο, αυτό που τους κάνει να συνεχίζουν να μένουν μαζί ακόμα και χωρίς να υπάρχουν ουσιαστικές σχέσεις μεταξύ τους.
Ένας χωρισμός δεν είναι εύκολη υπόθεση. Μετά από αυτόν όλα αλλάζουν, όσα ως τώρα ήταν γνώριμα και έτσι ο φόβος είναι αναμενόμενο συναίσθημα μπροστά στην προοπτική του. Μια σχέση όσο άσχημη και αν είναι δεν παύει να είναι οικεία, ξέρουμε πώς να τη διαχειριστούμε και έχουμε μια καθημερινότητα γύρω της, η οποία είναι προβλέψιμη και δεδομένη. Ένας χωρισμός όμως είναι ανεξερεύνητη περιοχή, την οποία καλούμαστε να ανακαλύψουμε. Ειδικά σε σχέσεις οι οποίες είναι μακροχρόνιες, όπου έχουμε συνδέσει τη ζωή μας με το σύντροφο μας, είναι ακόμα πιο δύσκολο να φανταστούμε πώς θα είναι χωρίς αυτόν.
Άλλοι λόγοι για τους οποίους μπορεί να δυσκολευόμαστε να απομακρυνθούμε από το σύντροφο μας είναι ο φόβος μοναξιάς, οι οικονομικές δυσκολίες ή τα κοινωνικά πρότυπα. Σε σχέση με το τελευταίο, ακόμα και στις μέρες μας το διαζύγιο θεωρείται ταμπού σε ορισμένες κοινωνίες και το ευρύτερο περιβάλλον στέκεται επικριτικά και όχι υποστηρικτικά δίπλα στο ζευγάρι που παίρνει αυτή την απόφαση.
Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι ζευγάρια, τα οποία δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα, αυτή του “χώρια μαζί” και μια νέα οικογενειακή κατάσταση, η οποία δεν είναι ξεκάθαρη ακόμα και για τους ίδιους. Η ύπαρξη των παιδιών είναι σχεδόν πάντα η δικαιολογία πίσω από την οποία κρύβεται η αδυναμία των ίδιων των γονέων να ζήσουν χωριστά.
Συμπερασματικά
Κανένα διαζύγιο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σίγουρα μετά από αυτό όλα τα μέλη επηρεάζονται και ιδιαίτερα τα παιδιά. Όμως η διατήρηση ενός μη ειλικρινούς και διαταραγμένου οικογενειακού περιβάλλοντος σχεδόν πάντα επιφέρει περισσότερα αρνητικά αποτελέσματα. Τα παιδιά δεν χρειάζονται γονείς οι οποίοι θα “θυσιάζονται” για χάρη τους, αλλά γονείς χαρούμενους, ειλικρινείς που θα αποτελούν υγιή πρότυπα για εκείνα. Είναι επομένως όντως τα παιδιά ο λόγος που μένετε μαζί; Μήπως χρειάζεται να αναζητήσετε μέσα σας τα πραγματικά αίτια γι’ αυτή την απόφαση;
