in

Τα παιδιά δεν έχουν ανάγκη από Ψυχολόγο, αλλά από Γονείς!

Μια εμπιστευτική επιστολή σε γονείς που σκέφτονται από τον ψυχαναλυτή Νίκο Σιδέρη.

Πώς προέκυψε το συμπέρασμα ότι τα παιδιά θέλουν γονείς και όχι ψυχολόγο;
Εδώ και 4-5 χρόνια, συναναστρεφόμενος με κόσμο σε διάφορες δημόσιες δραστηριότητες ή στην ιδιωτική μου θεραπευτική πρακτική, οι περισσότεροι γονείς μού έλεγαν το εξής: «Έχουμε προβλήματα με το παιδί. Μήπως πρέπει να το πάω σε ψυχολόγο;» Από την αδρή λοιπόν κατεύθυνση που τους έδινα, ακούγοντας λίγα πράγματα, πρόσεξα ότι 9 στις 10 φορές τούς έλεγα ότι σαν γονείς να κάνετε αυτό, εκείνο, και κατέληγα να τους λέω ότι το παιδί δεν χρειαζόταν ψυχολόγο, αλλά γονείς.
Αυτή η φράση καμπάνισε σιγά σιγά στο μυαλό μου, μάζεψε όλες αυτές τις θεραπευτικές εμπειρίες και γνώσεις που βρίσκονται πίσω από αυτό το βιβλίο και άνοιξε τον δρόμο για να γεννηθεί η άποψη ότι 9 φορές στις 10 τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο, αλλά γονείς. Μιλώντας, βέβαια, πάντα για συνηθισμένα παιδιά, με συνηθισμένους γονείς, σε συνηθισμένες οικογένειες. Εκεί πέρα είναι κατά κανόνα θέμα ανατροφής και όχι θεραπείας.

Πότε ξεκινάει η διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού;
Η διαπαιδαγώγηση ξεκινάει πριν ακόμα γεννηθεί το παιδί, από τη στιγμή που υπάρχει μέσα στη φαντασία και στην επιθυμία των γονέων. Οι γονείς τότε καλούνται να ρυθμιστούν οι ίδιοι σωστά, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στη γονεϊκή λειτουργία, να μπορέσουν να λειτουργήσουν ως γονείς. Αν δεν είναι έτοιμοι αυτοί, όταν γεννηθεί το παιδί, θα υπάρξουν τριβές.
Διότι, δυστυχώς, τα περισσότερα πράγματα δεν τα συζητούν οι άνθρωποι, γιατί τα θεωρούν αυτονόητα. Είναι αυτά που έχουν οι ίδιοι σαν ηθικές αξίες και σαν τεχνογνωσία, φυτεμένα βαθιά μέσα στο μυαλό τους από τις προηγούμενες γενιές, από τους γονείς τους. Υπάρχει μεν με τα χρόνια εξέλιξη, αλλά υπάρχει και ένας πυρήνας ηθικών αναφορών και μια γενική ιδέα του κόσμου, που μεταβιβάζεται έστω και ασυνείδητα.

Μπορούμε να αποφύγουμε τα λάθη των γονιών μας; Τι γίνεται αν κάποιος δεν συμφωνεί με τον ηθικό πυρήνα των γονιών του;
Το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να είναι κανείς ειλικρινής με τον εαυτό του και να εξετάσει πολύ προσεκτικά και με νηφαλιότητα τι είναι σωστό και τι λάθος, τι μπορεί να κρατήσει και τι όχι. Η σχέση παιδιού και γονιού είναι γεμάτη πάθος και περιστατικά, που σημαίνει ότι δεν έχουμε αρκετή απόσταση ώστε να κρίνουμε. Συνεπώς δεν πρέπει να βιαζόμαστε να μετατοπίσουμε στους γονείς μας τα λάθη και τις ευθύνες. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε μήπως υπερβάλλουμε κάπου, επηρεασμένοι από τις δύσκολες συναισθηματικές διαστάσεις που έχουν οι στενές σχέσεις, όπως είναι αυτές μεταξύ παιδιών και γονιών. Από τη στιγμή που είναι ειλικρινής και στοχαστεί, και ενδεχομένως κουβεντιάσει και με κάποιους ανθρώπους που εμπιστεύεται, είναι στο χέρι του να πει δεν θα το κάνω έτσι, θα το κάνω αλλιώς.

Τι σημαίνει, όμως, να είσαι γονιός;
Το να είσαι γονιός είναι τέχνη, που σημαίνει ότι απαιτεί τεχνογνωσία και ευαισθησία, είναι στάση ζωής. Μέχρι και την προηγούμενη γενιά, αυτή η μετάβαση γινόταν αυθόρμητα. Όμως με τις ραγδαίες αλλαγές στις Δυτικές κοινωνίες, έχουν χαθεί πολλές κοινές αναφορές ανάμεσα στους γονείς μας και στους σημερινούς νέους γονείς. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν χάσματα και στην τεχνογνωσία πώς μεγαλώνεις ένα παιδί, αλλά και στην αίσθηση του κόσμου που χαρακτηρίζει τη μία γενιά μετά την άλλη. Υπάρχει, λοιπόν, ένα κομμάτι που μεταδίδεται κοινωνικά, υπάρχει όμως κι ένα κομμάτι που εξαρτάται από τις παρούσες συνθήκες κάθε φορά, και είναι αλήθεια ότι αυτή η τέχνη του γονιού μαθαίνεται. Είτε διδάσκεται ρητά, είτε με έμμεσο αυθόρμητο τρόπο. Γονιός λοιπόν γίνεσαι, δεν γεννιέσαι.

Τι χρειάζεται ένα παιδί για να μεγαλώσει σωστά;
Ένα παιδί για να μεγαλώσει σωστά θέλει αγάπη και κανόνες. Για να είμαι πιο ακριβής, δεν θέλει αγάπη γενικώς. Αλλιώς αγαπάς τον εραστή σου και την ερωμένη σου, αλλιώς αγαπάς τον φίλο σου, τον γνωστό σου, κάποιον συγγενή. Κάθε αγάπη πρέπει να ταιριάζει με τον δέκτη της. Το παιδί θέλει έντεχνη αγάπη, με ειδική συνταγή. Αυτή η συνταγή έχει τρία συστατικά. Το πρώτο είναι η παρουσία, το δεύτερο η αποδοχή και το τρίτο η άφοβη καθοδήγηση.
Η παρουσία σημαίνει ότι το παιδί θέλει να αισθάνεται ότι οι γονείς του ήταν ανέκαθεν εκεί, πριν έρθει αυτό στον κόσμο, και θα είναι πάντα εκεί ό,τι και να γίνει. Μπορεί να το μαλώσουν, να του πουν οτιδήποτε, αλλά θα του πουν «μα τι είναι αυτό που έκανες, ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ». Δηλαδή θα είναι πάντα κοντά του.
Το δεύτερο είναι η αποδοχή. Ότι δηλαδή θα κάνει κάτι σωστά, κάτι άλλο λάθος, θα είναι και όμορφο και άσχημο, αλλά θα αγαπιέται επειδή είναι παιδί τους. Που σημαίνει ότι οι γονείς λένε στο παιδί «σε θέλουμε να υπάρχεις έτσι όπως είσαι. Έχεις μια θέση μεταξύ μας». Αυτό είναι τεράστιας σημασίας για το παιδί, γιατί έτσι νιώθει την αποδοχή και στον έξω κόσμο.
Η άφοβη καθοδήγηση σημαίνει ότι κρατάς το παιδί σου σταθερά από το χέρι για να παίξει, για να πάτε βόλτα κ.ο.κ., και όπου πρέπει το συγκρατείς ή του δείχνεις τι πρέπει να κάνει.

Είναι σαν να θέτεις όρια;
Είναι κάτι παραπάνω από όρια. Ο κανόνας είναι βαθύτερη έννοια από τα όρια. Σαν να παίζεις μουσική, όπου υπάρχει η έννοια του σωστού και του φάλτσου. Το παιδί ζητάει να του δώσεις την τέχνη του ζην. Αυτό είναι ο κανόνας. «Μπορεί να έχει λάθη αυτό που σε μαθαίνουμε, μπορεί εσύ να βρεις άλλους τρόπους να το κάνεις καλύτερα, αλλά εμείς αυτό ξέρουμε και σου το μεταδίδουμε, ώστε να ξέρεις την τέχνη της ζωής σε αυτό το περιβάλλον που ζεις τώρα, για να μπορείς να τα βγάλεις καλά πέρα».

 

Πηγή

Όταν το παιδί δένεται με ένα αντικείμενο! Τι πρέπει να γνωρίζει κάθε γονιός

Tο βραβευμένο βίντεο animation για τη σχέση παιδιού και πατέρα! (Βίντεο)