Ένα ρητό λέει ότι «η γνώση είναι δύναμη». Και αυτό σχετίζεται άμεσα με το θέμα που ακολουθεί.
Όλοι οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να είναι ασφαλή μέσα στο θαλασσινό νερό, να γνωρίζουν ότι πρέπει να κοιτάξουν και από τις δύο πλευρές για να διασχίσουν έναν δρόμο και ότι δεν πρέπει να αγγίξουν μια ζεστή σόμπα.
Σπάνια, όμως, τίθεται το ζήτημα της ασφάλειας των παιδιών όσον αφορά το σώμα τους και την προστασία τους από τρίτους. Είναι ζήτημα ταμπού για πολλούς. Οι μεγάλοι διστάζουν να το συζητήσουν, γιατί σκέφτονται «τι πρέπει να πω;», «πώς πρέπει να το πω;». Αποφεύγοντας, όμως, να το συζητάμε δεν κάνουμε καλό σε κανέναν. Η ουσιαστική επικοινωνία και συζήτηση του θέματος αυτού μπορεί να κάνει τη διαφορά στη ζωή ενός παιδιού.
Το all4mama μας παρουσιάζει 8 τρόπους για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να μάθουν να προστατεύουν το σώμα τους και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους για αυτό.
Μάθετε στα παιδιά σας τα σωστά ονόματα των μελών του σώματός τους
Μόλις το παιδί αρχίσει να μιλάει, κατονομάστε κάθε τμήμα του σώματος σωστά, συμπεριλαμβανομένων των γεννητικών οργάνων, δηλαδή του πέους, του κόλπου, του αιδοίου, των γλουτών, του στήθους και των θηλών. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι τα «ιδιωτικά μέρη» είναι τα μέρη κάτω από το μαγιό τους. Το στόμα ενός παιδιού είναι επίσης γνωστό ως «ιδιωτική ζώνη». Έτσι, αν ένα παιδί αγγίξει ένα «ακατάλληλο σημείο», θα μπορεί να δηλώσει σαφώς το σημείο που άγγιξε. «Τα ταμπού είναι ξεκάθαρα δικά μας, των ενηλίκων, και η όποια ντροπή, αμηχανία ή δυσκολία να μιλήσουμε γι αυτά τα ζητήματα οφείλεται σε αυτά τα ταμπού. Για το παιδί, όπως είναι το χέρι του, το πόδι του, ή η κοιλίτσα του, έτσι είναι και κάθε μέλος του σώματός του, ακόμα και τα γεννητικά του όργανα. Η διαστρέβλωση των ονομασιών ενδέχεται να οδηγήσει στη σύγχυσή του», επισημαίνει στο all4mama η παιδοψυχολόγος Κλαίρη Σειραδάκη.
Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει σαφής κατανόηση της λέξης «ιδιωτικό»
«Είναι πολύ σημαντικό να μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά τους για τον «κανόνα των εσωρούχων», σύμφωνα με τον οποίο «κανείς δε μπορεί να αγγίξει ή να χαϊδέψει το παιδί στα σημεία του σώματος που συνήθως καλύπτονται από τα εσώρουχα, ούτε τα παιδιά επιτρέπεται να αγγίξουν το σώμα άλλων στα σημεία αυτά». Όταν οι γονείς με ρωτούν από ποια ηλικία μπορούν να μιλήσουν στο παιδί τους για τον κανόνα των εσωρούχων λέω ότι δυστυχώς η σεξουαλική παρενόχληση δε γνωρίζει ηλικία, άρα ξεκινάμε από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να καταλαβαίνει τον εαυτό και το σώμα του, δηλαδή από πολύ νωρίς», εξηγεί η Κλαίρη Σειραδάκη. Μιλήστε, λοιπόν, στα παιδιά σας για το «ιδιωτικό», δηλαδή αυτό που είναι για εμάς τους ίδιους, αλλά και για το «δημόσιο» που αφορά όλους.
Εξηγήστε στο παιδί σας σε ποιον θα πρέπει να μιλήσει αν αισθανθεί ανασφάλεια
Μάθετε στο παιδί σας ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αγγίξει ή να ζητήσει να δει τα «ιδιωτικά» μέλη του σώματός του, και αν κάποιος το κάνει, πρέπει να ενημερώσει αμέσως έναν ενήλικα που εμπιστεύεται. Μάθετέ του ότι αν κάποιος (δηλ. ο δράστης) του ζητήσει να αγγίξει τα δικά του ιδιωτικά μέλη, ή τα δείχνει στο παιδί ή δείχνει εικόνες ιδιωτικών τμημάτων, αυτό είναι λάθος επίσης. Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, βοηθήστε το να έχει μερικούς ενήλικες που να εμπιστεύεται στους οποίους θα μπορεί να μιλήσει και να πει οποιαδήποτε ανησυχία του.
Μιλήστε στο παιδί σας για όλα τα διαφορετικά είδη συναισθημάτων
Την ίδια ώρα που συζητάτε για ακατάλληλη επαφή, μιλήστε για τα συναισθήματα. Συζητήστε για το πώς αισθάνεται όταν είναι χαρούμενος, λυπημένος, θυμωμένος, κλπ. Ενθαρρύνετε το παιδί σας στις καθημερινές δραστηριότητες να μιλάει για τα συναισθήματά του. «Οι γονείς θα πρέπει να αφουγκράζονται τα παιδιά τους, να παρατηρούν τα λόγια και τις συμπεριφορές τους, αλλά πάνω απ’ όλα να στέκονται στο πλάι τους και να αποδέχονται κάθε τους συναίσθημα, διότι μόνο έτσι τα παιδιά θα τους εμπιστευτούν και θα τολμήσουν να τους μιλήσουν, σε περίπτωση που συμβεί κάτι κακό σε αυτά», τονίζει η Κλαίρη Σειραδάκη.
Βεβαιωθείτε ότι έχει σαφή κατανόηση του «ασφαλούς» έναντι του «μη ασφαλούς»
Συζητήστε με το παιδί σας για το πώς είναι να αισθάνεται ασφάλεια και το αντίθετο. Είναι σημαντικό τα παιδιά να κατανοούν τα διαφορετικά συναισθήματα που προκύπτουν με την αίσθηση του ασφαλούς και του μη ασφαλούς.
Συζητήστε το πώς είναι να μη νιώθει ασφαλής
Συζητήστε το πώς είναι να νιώθει κάποιος ανασφάλεια και δώστε παραδείγματα όπως είναι οι έντονοι χτύποι της καρδιάς, ο πονόκοιλος, η εφίδρωση στις παλάμες κλπ. Πείτε στο παιδί ότι πρέπει αμέσως να μιλήσει με όποιον εμπιστεύεται για ό,τι το απασχολεί.
Αποθαρρύνετε τα παιδιά να κρατούν μυστικά
Διδάξτε στα παιδιά να μην κρατούν μυστικά, γιατί μπορεί π.χ. να μην σας μιλήσουν ανοικτά αν κάποια στιγμή κάποιος αγγίξει τα γεννητικά τους όργανα. Αν υπάρχουν, όμως, μυστικά βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει τι πρέπει να κρατήσει ως μυστικό και τι πρέπει να αποκαλύψει σε κάποιον μεγάλο.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλήσει αν κάτι δεν πάει καλά
Συζητήστε με το παιδί σας πότε επιτρέπεται κάποιος να αγγίξει τα ιδιωτικά του μέλη, π.χ. μόνο όταν είναι άρρωστος μπορεί να τον αγγίξει ο γιατρός. Εξηγήστε ότι αν κάποιος αγγίξει τα ιδιωτικά του μέλη (χωρίς να είστε εσείς μπροστά) έχει το δικαίωμα να πει, ‘Όχι!’ ή «Σταματήστε!» και να εμποδίσει το ανεπιθύμητο άγγιγμα. Κάντε το παιδί σας να πιστέψει ότι αυτός είναι κυρίαρχος του εαυτού του, αφεντικό του σώματός και δε χρειάζεται να φιλήσει ή να αγκαλιάσει κάποιον εάν δεν το θέλει. Εξηγήστε ότι όλοι έχουμε όρια στο σώμα μας.
