Και τώρα, τι ζητάνε τα παιδιά; Όλα και άλλα πολλά, πολλές φορές ακόμη και ανύπαρκτα. Μερικές φορές όμως, ειδικά αν είναι μεγαλύτερα και πηγαίνουν ήδη σχολείο, μπορεί να μας ζητήσουν πραγματικά αντικείμενα για αγορά, τα οποία όμως δεν μπορούμε να τα προσφέρουμε.
Τι είναι καλύτερο να πείτε στο παιδί σας εάν κάνει μια ερώτηση όπως: “Γιατί ο μπαμπάς του φίλου μου έχει ένα τέλειο αυτοκίνητο και εμείς όχι;” Οι γονείς που απάντησαν: “Επειδή είμαστε καλά με αυτά που έχουμε. Και άλλωστε ένα αυτοκίνητο σαν αυτό είναι ένα προνόμιο που δεν μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά: είμαστε φτωχοί” συνειδητοποίησαν ότι είχαν κάνει ένα λάθος λίγες εβδομάδες αργότερα. Σε μία έκθεση στο σχολείο, το παιδί έγραψε ότι οι γονείς του ήταν φτωχοί επειδή δεν μπορούσαν να αγοράσουν ένα πολυτελές αυτοκίνητο. Από αυτό το επεισόδιο προέκυψε η ανάγκη προβληματισμού σχετικά με τις απαντήσεις που δίνουν οι γονείς στα παιδιά τους σε παρόμοιες ερωτήσεις: που δεν είναι λίγες και κυρίως πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.
Καλό είναι να αποφύγετε να πείτε ότι δεν υπάρχουν χρήματα ή ότι ένα τέτοιο αντικείμενο κοστίζει πάρα πολύ. Το παιδί δεν θα καταλάβαινε το αληθινό νόημα των λόγων μας, γιατί δεν ξέρει ποια είναι η αξία των πραγμάτων και η τιμή των χρημάτων. Για τα παιδιά, τα πάντα μπορούν να αγοραστούν, απλά πρέπει να το θέλεις. Επομένως, πρέπει να εξηγηθεί, μάλλον, ότι κάποιος προτιμά να ξοδεύει τα χρήματα με άλλο τρόπο, πιο χρήσιμο και ευχάριστο και για αυτόν. Ή, για να μείνουμε στο παράδειγμα του αυτοκινήτου, μπορούμε να πούμε ότι το αυτοκίνητο που διαθέτετε είναι πιο συμφέρον για διάφορους λόγους – μέγεθος, σεβασμός στη φύση, ευρυχωρία – σε σύγκριση με ένα πιο πολυτελές και ταχύτερο. Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε να λέμε όχι σταθερά και αποφασιστικά, αλλά πάντα με ευγένεια, σε πιεστικά αιτήματα που δεν μπορεί ή δεν σκοπεύει να συμμορφωθεί. Το παιδί, ακόμα κι αν δεν κατανοεί τον πραγματικό λόγο της απόρριψης, θα έχει και πάλι θετική εντύπωση από τη στάση μας.
Το θεμελιώδες όμως είναι να μεταδώσουμε μια ισορροπία στα παιδιά όσον αφορά τη σχέση με τα χρήματα. Αν μας δουν πολύ δεμένους με το πορτοφόλι, γεμάτους χαρά όταν φέρνουμε την αμοιβή στο σπίτι, θα καταλάβουν πως τα χρήματα έχουν μεγάλη σημασία για εμάς και θα τα συγκρίνουν με άλλες αξίες όπως η αγάπη, η δουλειά, ο πολιτισμός, η φιλία. Στο χέρι μας είναι να κάνουμε τα παιδιά μας να καταλάβουν, με τις καθημερινές μας πράξεις, ποια είναι οι πραγματικές αξίες στη ζωή. Αυτό είναι ακόμη πιο δύσκολο σε μια κοινωνία όπου τα τζόκερ, λόττο και οι τηλεοπτικοί διαγωνισμοί ενισχύουν όλο και περισσότερο το ιδανικό του αγώνα για χρήματα.
Ποια είναι η καλύτερη ηλικία για να κάνετε ένα παιδί υπεύθυνο για τα χρήματα; Δεν υπάρχει καθορισμένη ηλικία, αλλά, σύμφωνα με τους ψυχολόγους, όσο νωρίτερα ξεκινήσεις τόσο το καλύτερο. Επίσης, θα είναι προτιμότερο να μην δίνονται μικρές χρηματικές ποσότητες για διαχείριση στα παιδιά, τουλάχιστον αρχικά. Είναι πολύ πιο εκπαιδευτικό να τους κάνουμε να κατανοήσουν τη σημασία της επίτευξης συγκεκριμένων στόχων, στο σχολείο, στις φιλίες και στον αθλητισμό.
