Τι περνάει από το μυαλό μας ακούγοντας τη λέξη όρια; Οι περισσότεροι θα απαντούσαν ότι πρόκειται για μια σειρά κανόνων που πρέπει να ακολουθηθούν για να μην υπάρξουν συνέπειες. Άλλοι θα έλεγαν ότι είναι γραμμές που δεν πρέπει να διαπερνώνται. Ακόμη, η πλειοψηφία, ίσως, να σκεφτόταν, ότι τα όρια παραπέμπουν σε κανόνες που πρέπει να τηρούνται από άτομα ορισμένης ηλικίας και όχι από τα παιδιά, προκειμένου να μη χάσουν την ξενοιασιά και τον αυθορμητισμό τους.
Αν σκεφτούμε, λοιπόν, τα όρια με αυτό τον τρόπο, δεν θα ήταν καθόλου παράλογο να περιμένουμε έντονες αντιδράσεις όταν προσπαθούμε να θέσουμε όρια σε διάφορες συμπεριφορές και αιτήματα των εφήβων. Από τη μια οι γονείς θεωρούν ότι τα παιδιά τους θα πρέπει απαρέγκλιτα να ακολουθούν τα όρια ως ανταπόδοση στα προνόμια που τους παραχωρούν λόγω της ενήβωσής τους, από την άλλη οι έφηβοι είναι πιθανόν να αισθάνονται «ριγμένοι» σε ό,τι αφορά την προσωπική τους ζυγαριά μεταξύ υποχρεώσεων, δικαιωμάτων, προνομίων και συνεπειών.
Εάν δώσουμε, όμως, έναν διαφορετικό ορισμό στα όρια, θα μπορέσουμε να καταλάβουμε την αναγκαιότητα της ύπαρξής τους από μικρή ηλικία. Με τον όρο όρια, οι γονείς θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους όχι μόνο μια σειρά από κανόνες, αλλά και το πώς τα παιδιά τους θα διδαχθούν τη διάκριση μεταξύ σωστού και λάθους, πώς μπορούν να καταφέρνουν τους στόχους τους και πώς μπορούν να έχουν καλές σχέσεις τόσο με τους συνομιλήκους τους όσο και με τους υπόλοιπους συνανθρώπους τους.
Με τον όρο όρια, θα πρέπει να σκεφτόμαστε ταυτόχρονα και έννοιες όπως ο σεβασμός, η υπευθυνότητα, η συνέπεια και η αυτονομία. Θα πρέπει, επίσης, να σκεφτόμαστε τα όρια έχοντας στο μυαλό μας να είμαστε σταθεροί σε αυτό που θέλουμε να γίνει, αλλά όχι σκληροί στον τρόπο που το επιβάλλουμε. Λέξη-κλειδί όταν σκεφτόμαστε τα όρια, είναι το επίθετο που θα πρέπει να τα προσδιορίζει, δηλαδή τα λογικά όρια. Βασικά βήματα για λογική και πιο αποτελεσματική οριοθέτηση παρατίθενται επιγραμματικά παρακάτω:
- Γίνετε σαφείς. Πείτε στα παιδιά σας ακριβώς τι περιμένετε από εκείνα. (π.χ. Όχι: «Περιμένω να γυρίσεις νωρίς σπίτι», αλλά «Σε περιμένω στις….»)
- Μη δίνετε αντικρουόμενα μηνύματα στα παιδιά. Τα όρια και η συλλογιστική τους θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συμφωνίας και των δύο γονέων ώστε να εφαρμόζονται από κοινού με τον ίδιο τρόπο.
- Αποφύγετε την επικριτικότητα. Όταν αισθανόμαστε ότι μας κατηγορούν άδικα για κάτι, συνήθως συνεχίζουμε να κάνουμε αυτό που πιστεύουμε εμείς ότι είναι σωστό. Εάν, όμως, κατανοήσουμε γιατί πρέπει να συμπεριφερθούμε με συγκεκριμένο τρόπο, είναι πιθανότερο να τηρήσουμε τους κανόνες που υπάρχουν. Αποφύγετε τους χαρακτηρισμούς (π.χ. «είσαι ανεύθυνος»), επαναλάβετε αυτό που θέλετε να γίνει, πείτε στα παιδιά σας πώς αισθάνεστε όταν δεν τηρούν τα όρια που βάζετε.
- Λάβετε υπ’όψιν την ιδιοσυγκρασία του παιδιού σας και το πλαίσιο στο οποίο επιβάλλετε τα όρια.
- Δώστε τους εναλλακτικές για τις συμπεριφορές τους.
- Σκεφτείτε, έαν, ενίοτε, θα οφελούνταν περισσότερο από μια δεύτερη ευκαιρία ή από το να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Πράξτε ανάλογα.
- Επιβραβεύστε τα παιδιά σας όταν τηρούν τα όρια και σκεφτείτε λογικές συνέπειες όταν γίνεται το αντίθετο.
- Συμφιλιωθείτε!!! Ακούμε καλύτερα όταν αισθανόμαστε ότι θέλουν να μας φροντίσουν και όχι να μας ελέγξουν. Ακολουθούμε τις συμβουλές αυτών που αισθανόμαστε ότι μας αγαπούν. Ακολουθούμε το παράδειγμα όσων σεβόμαστε και θαυμάζουμε. Η καλή σχέση με το παιδί καθιστά ευκολότερη την οριοθέτησή του σε όποια ηλικία και αν βρίσκεται
