Την περασμένη εβδομάδα πήγα την πρωτότοκη κόρη μου στο αεροδρόμιο για να πετάξει στις ανατολικές πολιτείες, ως πρωτοετής φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο. Προτού σπεύσετε να με κατηγορήσετε ότι δεν έκανα τον κόπο να τη συνοδεύσω μέχρι τη φοιτητική εστία, να ξεκαθαρίσω ότι και η μητέρα και η γιαγιά της την ακολούθησαν μέχρι τη Νέα Υόρκη. Βλέπετε, η μικρότερη κόρη μας μπαίνει φέτος στο γυμνάσιο, οπότε έμεινα πίσω για να της αφιερώσω το χρόνο και την προσοχή που χρειάζεται για αυτή τη σημαντική μετάβαση. Όπως ξέρει κάθε γονέας, άλλωστε, όταν δείχνεις εύνοια στο ένα από τα δύο παιδιά σου δεν εξασφαλίζεις ότι θα σε φροντίσουν όσο καλύτερα μπορούν στα γεράματά σου!
Έτσι, ενώ έλεγα ένα (δακρύβρεχτο, ναι) αντίο στην κόρη μου αγκαλιάζοντάς τη σφιχτά, της είχα ήδη ετοιμάσει μια γερή δόση από συμβουλές για την πρώτη της χρονιά στο πανεπιστήμιο, που της έδωσα σε μια χειρόγραφη επιστολή με τον ευσεβή πόθο να τη βοηθήσω να περάσει τα επόμενα πέντε χρόνια (καθώς επέλεξε ένα πενταετές πρόγραμμα σπουδών) έχοντας μια ξεκάθαρη ιδέα του τι σημαίνει «ζω καλά».
Κάνε το για την αγάπη, όχι για τα χρήματα
Ο νούμερο ένα κανόνας είναι να ανακαλύψεις τι απολαμβάνεις να κάνεις και να το κάνεις όσο περισσότερο μπορείς. Αν αυτό είναι σήμερα, και για τα επόμενα πέντε χρόνια, η αρχιτεκτονική, μια χαρά. Αν αύριο ανακαλύψεις ότι αγαπάς την ψυχολογία, το θέατρο, τη διδασκαλία της γιόγκα ή την πεζοπορία στην Ινδία, κανένα πρόβλημα. Η ζωή είναι μικρή, οπότε κυνήγησε οτιδήποτε καλεί την καρδιά σου.
Θα στρεσαριστείς για τα χρήματα, αλλά αυτό θα συμβεί κυρίως γιατί οι άλλοι (και το μάρκετινγκ) θα προσπαθήσουν να σε πείσουν ότι χάνεις πολλά. Οι φίλοι σου θα αγοράσουν πράγματα που θα θεωρήσεις must-haves όπως ένα μεγάλο σπίτι, ρούχα της μόδας, ένα μεγάλο εξωτικό ταξίδι και ούτω καθεξής. Αγοράζοντας οτιδήποτε από αυτά δεν θα σε κάνει πιο ευτυχισμένη, ιδιαίτερα αν αυτό που κάνεις τις περισσότερες ώρες της ημέρας αποστραγγίζει την ψυχή σου.
Ως επακόλουθο του πρώτου κανόνα, θα χρειαστεί να εργαστείς σκληρά. Αυτό θα είναι εύκολο αν επιλέξεις να κάνεις ό,τι αγαπάς. Ίσως μάλιστα, με λίγη τύχη, να μη νιώσεις καν ότι εργάζεσαι σκληρά. Όμως, αν δεν σε εκφράζει αυτό που κάνεις, θα είναι πιο δύσκολο να εργαστείς σκληρά, όσα χρήματα και αν κερδίζεις.
Η σκληρή εργασία έχει μεγάλα πλεονεκτήματα. Θα αρχίσεις να αφιερώνεις περισσότερο χρόνο σε ό,τι αγαπάς γιατί η σκληρή εργασία είναι ο πιο ασφαλής τρόπος να γίνεις αληθινά καλή σε αυτό, και το να γίνεις αληθινά καλή σε κάτι είναι ο πιο ασφαλής τρόπος για να θέσεις τους δικούς σου όρους.
Η σκληρή εργασία είναι επίσης σημαντική γιατί έτσι γίνεσαι παράδειγμα για τους άλλους. Οι άνθρωποι που θα σε μιμηθούν–ιδιαίτερα τα παιδιά και τα ανίψια σου και οποισδήποτε εκτιμάει την εργασιακή ηθική σου– θα διδαχθούν από τον τρόπο με τον οποίο κάνεις ό,τι κάνεις. Αυτό είναι ένα από τα πιο πολύτιμα κληροδοτήματα που μπορείς να τους αφήσεις.
Βρες τη φυλή σου και χτίσε σχέσεις
Ο δεύτερος κανόνας είναι η συνέχεια του πρώτου. Βρες τη «φυλή» ή την κοινότητα στην οποία ανήκεις και χτίσε όσο μπορείς περισσότερες ουσιαστικές σχέσεις στο εσωτερικό της. Η κοινότητά σου μπορεί να έχει πολλές κατηγορίες. Μπορεί να ξεκινά από το επάγγελμά σου, είτε είσαι αρχιτέκτονας, δάσκαλος ή γιατρός. Βρες εκείνους τους επαγγελματίες που μοιράζονται τα ίδια πάθη και τις ίδιες ιδέες με εσένα και οι οποίοι θα συμμεριστούν την αφοσίωσή σου στη σκληρή δουλειά και την αναζήτηση της τελειότητας. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι όλοι οι άνθρωποι στο επάγγελμά σου θα είναι άξιοι εμπιστοσύνης. Επέλεξε προσεκτικά τους φίλους και τους συναδέλφους που θα ενταχθούν στη φυλή σου.
Πέρα από το επάγγελμα, η κοινότητά σου θα έχει και άλλες κατηγορίες, εξίσου σημαντικές. Θα βρεις οργανισμούς που θα θέλεις να στηρίξεις –όπως μια μη κυβερνητική οργάνωση ή ένα τοπικό συσσίτιο– όπου θα γνωρίσεις και άλλους εκπληκτικούς ανθρώπους που θα ενταχθούν στη φυλή σου. Θα συναντήσεις και άλλες γυναίκες που κάνουν εκπληκτικά πράγματα που αγαπούν, οι οποίες θα σου δώσουν ενέργεια και δύναμη.
Κάποια μέρα ίσως αποκτήσεις οικογένεια, οπότε θα ανακαλύψεις ότι η κοινότητα του σχολείου των παιδιών σου σε φέρνει σε επαφή με ακόμα περισσότερους εκπληκτικούς ανθρώπους που μπορείς να εντάξεις στη φυλή σου. Κάνε σοφές επιλογές. Ο χρόνος είναι πολύτιμος και πρέπει να τον ξοδέψεις με αληθινά σημαντικούς ανθρώπους, αφιερώνοντας όσο γίνεται λιγότερο χρόνο σε όσους δεν ταιριάζουν στο δικό σου ορισμό της κοινότητας.
Και τι γίνεται με τις σχέσεις; Είναι οι θεμέλιοι λίθοι πάνω στους οποίους αναπτύσσεσαι και βοηθάς τους άλλους να αναπτυχθούν. Είναι καλό να έχεις ξεχωριστούς ανθρώπους στη φυλή σου, αλλά πραγματική ευλογία να διαθέτεις κάποιες ουσιαστικές σχέσεις στις οποίες μπορείς να στραφείς σε περιόδους ανάγκης.
Να έχεις ανθρώπους που μπορούν να σε βοηθήσουν να εξελίξεις την καριέρα σου ή να συνεχίσεις να μαθαίνεις εφ’ όρου ζωής. Που μπορούν να σε βοηθήσουν να ανανεώσεις τους όρκους αγάπης για το επάγγελμά σου – ή να σου πουν με ειλικρίνεια ότι ήρθε η στιγμή να κάνεις κάτι καινούριο. Που σε ξέρουν αρκετά καλά για να αποκαλέσουν «ανοησία» κάτι που κάνεις για το λάθος λόγο ή όταν ξεφεύγεις από τις αξίες στις οποίες πιστεύεις.
Τέλος, να έχεις ανθρώπους που, απλά, είναι πάντα κοντά σου, ιδιαίτερα τις στιγμές που χρειάζεσαι κάποιον να σε βοηθήσει χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Αυτές είναι σχέσεις που αξίζει να καλλιεργήσεις, να θρέψεις και να διατηρήσεις.
Μην αγχώνεσαι και μην πανικοβάλλεσαι
Αφού αγκαλιάσεις τους κανόνες ένα και δύο, αυτός ο τελευταίος κανόνας επισφραγίζει τη συμφωνία. Βασικά, όσο καλύτερα εμπεδώσεις τους πρώτους δύο, τόσο πιο εύκολο θα είναι να ακολουθήσεις πιστά τον τρίτο, που λέει να μην αφήνεις να σε κυριεύουν το στρες και ο πανικός.
Στη ζωή σου θα υπάρχει πάντα μια πηγή ανησυχίας. Μπορεί να ανησυχείς για τα πάντα. «Ποιο βαθμό θα πάρω σε εκείνο το τεστ, εκείνη την εργασία, εκείνο το μάθημα; Θα καταφέρω να κάνω πρακτική σε μια καλή εταιρεία; Θα έχω ποτέ αρκετά χρήματα για να νοικιάσω ένα διαμέρισμα στο Σαν Φρανσίσκο ή τη Νέα Υόρκη;». Τα καλά νέα είναι ότι χιλιάδες άλλοι φοιτητές πριν από εσένα έχουν κάνει όλες αυτές τις ερωτήσεις και έχουν δώσει απαντήσεις. Το πόσο στρες τους προκάλεσε η επεξεργασία αυτών των ερωτήσεων δεν έπαιξε ουσιαστικά κανένα ρόλο στην απάντηση που έδωσαν. Αν αφοσιωθείς σε ό,τι αγαπάς και χτίσεις ουσιαστικές σχέσεις στην κοινότητα ή τη φυλή σου, μακροπρόθεσμα θα βρεθείς τελικά εκεί όπου θα ήθελες ακριβώς να είσαι.
Είναι σημαντική η λέξη «μακροπρόθεσμα». Ξέρω ότι προηγουμένως ανέφερα ότι η ζωή είναι μικρή και όντως είναι, κρίνοντας από το πώς μετράει ένα ρολόι το χρόνο. Αλλά αν τη δεις σύμφωνα με κάθε επιμέρους γεγονός της ζωής σου, θα χρειαστεί να κοιτάξεις μακριά στο μέλλον γιατί πολλά επιμέρους γεγονότα δεν θα έχουν ακριβώς την έκβαση που θέλεις. Δεν θα πάρεις άριστα σε κάθε εργασία και τεστ, σε κάθε μάθημα. Δεν θα κάνεις κάθε πρακτική που θέλεις, δεν θα πάρεις κάθε θέση εργασίας και κάθε προαγωγή που διεκδικείς στο επάγγελμα που αγαπάς, ακόμα και αν σκίζεσαι στη δουλειά. Όχι, στη διαδρομή θα συναντήσεις πολλά εμπόδια και θα έχεις πολλές ανατροπές. Το να στρεσάρεσαι λοιπόν για ένα, δύο ή και περισσότερα επιμέρους γεγονότα δεν θα σε βοηθήσει να φτάσεις εκεί όπου θέλεις να πας.
Μην πανικοβάλλεσαι. Σε κάθε αποτυχία, κάνε μια παύση, πάρε μια βαθιά ανάσα και σκέψου τι μπορεί να μάθεις από αυτή και τι πρέπει να κάνεις την επόμενη φορά.Εφάρμοσε ό,τι μαθαίνεις, στη δουλειά που απολαμβάνεις να κάνεις και στις σχέσεις που μετρούν περισσότερο για σένα.
Τρεις είναι οι κανόνες λοιπόν που πρέπει να ακολουθήσεις στη ζωή σου. Επέλεξε τη δουλειά που αγαπάς, χτίσε ουσιαστικές σχέσεις, μην αφήνεις το στρες και τον πανικό να στέκονται εμπόδια στο δρόμο σου. Παιχνιδάκι, έτσι; Τώρα πήγαινε να απολαύσεις τα φοιτητικά σου χρόνια!
Με αγάπη, ο μπαμπάς.